27 miljoen liter water in de eerste waterhouderij: 'Appeltje voor de dorst'

Het lijkt een klein meer, totdat opvalt dat het water een keurige rechthoek vormt. Aan de Vonderweg-Oost in het buitengebied van Beek en Donk is de eerste waterhouderij van Nederland aangelegd. Een grote bak met water als reserve voor droge tijden. Het is een experiment van Waterschap Aa en Maas dat graag een nog veel grotere bak aan wil leggen.

De steentjes op het pad knerpen onder hun voeten. Bart Engels en Peter van Dijk van het waterschap lopen van de Vonderweg-Oost naar de waterhouderij. Links raast het verkeer over de N279. Bij uitkijktoren De Blauwe Poort is het rechtsaf en dan kijk je plotseling uit over zeven hectare water. In totaal 27 miljoen liter... een appeltje voor de dorst.

Brabant wordt droger
Nederland wordt steeds droger. Al drie jaar achter elkaar was het voorjaar erg droog. Het regent niet minder dan vroeger maar er verdampt meer en de regen valt onregelmatiger. Soms weken niets en dan weer een stel heftige hoosbuien achter elkaar. De hoge Brabantse zandgronden, ver weg van de rivieren, hebben er veel last van en dat wordt de komende jaren nog erger.

Peter van Dijk zit in het bestuur van het waterschap maar is ook ondernemer. Hij verbouwt fruit in Portugal. "Daar zijn ze er aan gewend dat er van februari tot oktober geen regen valt. Wie geen water opslaat, komt als ondernemer in de problemen."

Zuid-Frankrijk
Al de berichten over de klimaatverandering en de verdroging brachten hem op het idee van de waterhouderij. "Als we hier het klimaat van Zuid-Frankrijk krijgen, moeten we kijken hoe ze daar de zaken aanpakken. Water opslaan hoort daar bij."

De kans deed zich voor toen de gemeente Laarbeek iets moest verzinnen voor al het water van bedrijventerrein De Bemmer aan de andere kant van de N279. Bij regen komt stroomt er van zo'n groot verhard industrieterrein nogal wat water af. Van Dijk: "We moesten hier dus toch aan de slag. Toen hebben we besloten ook die waterhouderij aan te leggen." Het totale project kostte drie miljoen, betaald door het waterschap, de gemeente, de provincie én de Europese Unie.

Mee experimenteren
27 miljoen liter is veel water maar voor het waterschap is het een bescheiden hoeveelheid. De waterhouderij in Laarbeek is vooral een bak om mee te experimenteren. Want wat doe je met al het water dat je bewaart?

Bart en Peter lopen verder. In de zuidoosthoek van de waterhouderij zit een stuw. Als die opengaat, loopt er 27 miljoen liter water via sloten en beken het gebied van het waterschap in. Het effect is tot tien kilometer verderop meetbaar. Het betekent bijvoorbeeld dat boeren in het gebied water uit de sloten kunnen gebruiken om gewassen te besproeien.

Het spaarvarken loopt leeg
De vraag is wanneer de stuw open gaat. Het spaarvarken loopt dan leeg en dan is het wachten op de volgende regenbui. Wie te voorzichtig is, heeft een vol spaarvarken en doet er niets mee, wie de bak te snel laat leeglopen, heeft zijn reserve verspeeld. Bart Engels: "Vorige zomer hebben we de waterhouderij tien keer opengezet. Deze zomer, de tweede zomer dat-ie in bedrijf is, zijn we ook weer aan het experimenteren."

Van één ding is het tweetal overtuigd. Om echt invloed te hebben op het hele watersysteem zou de waterhouderij groter moeten zijn. Vijf tot tien keer zo groot, schatten ze. Van Dijk: "Dit is de eerste. We zijn al aan het denken over een tweede, een grotere, op een andere plek."

Schaatsen
Om het gebiedje om de waterhouderij aantrekkelijk te maken, is er een uitkijktoren gebouwd. Volgens de mannen van het waterschap wordt het gebiedje al gebruikt om te wandelen en te zonnebaden. Van Dijk: "En als we nog eens een goeie winter krijgen, zou je hier ook mooi kunnen schaatsen."

Gezien de klimaatverandering blijft dat wellicht een droom.

Lees het hele bericht van Omroep Brabant »