Wat is dit voor witte bult? Frans Kapteijns geeft antwoord op vragen
Wat hangt er naast het insectenhotel, een bijen- of wespennest?
Marion stuurde mij een foto van een insectenhotel waar op de zijkant een witte bult te zien is. In eerste instantie kon ik niet thuisbrengen wat dit zou zijn. Maar gelukkig stuurde Marion mij een vervolgbericht met een nieuwe foto, zie hieronder, waardoor ik wel kon zien wat dit is.
We hebben hier te maken met een myxomyceet - ofwel slijmzwam - met de prachtige naam zilveren boomkussen. Zilveren boomkussens verschijnen in het voorjaar op dood hout van met name loofbomen. Ze komen ook voor op materialen van verwerkt hout, zoals planken. Ik heb ze ook gezien op niet geschilderde houten banken. Op de tweede foto kun je mooi de zilverachtige glanzende vlies van de buitenkant zien. Dit papierdunne vlies is in eerste instantie wit, maar wordt zilverachtig en tenslotte chocoladebruin. Achter of onder dit witte of zilveren vlies bevindt zich de droge inhoud. Die is in het begin wit en zacht. Naar mate de myxomyceet ouder wordt, wordt de inhoud chocoladebruin en droger. We noemen dit chocoladebruine spul sporenstof. Daarna scheurt het vlies open waarna de sporen zich met behulp van regen en wind verspreiden.
Wat doen die merktekeningen op deze boom?
Gerrit Spanninks was aan het wandelen in het Hof van Saksen in Drenthe en zag daar op diverse bomen een soort merktekens. Hij vroeg zich af wat dit zou kunnen zijn. Op de foto doe hij stuurde, zie inderdaad een boompje waar witte tekens op staan. Volgens mij zijn dit vraattekens. Vermoedelijk van een bever. Bevers zijn namelijk dol op de bast en schors van bomen en schillen hele bomen. In de buurt waar zij gewandeld hebben, zal naar alle waarschijnlijkheid dan ook een beek te vinden zijn. Op de menukaart van bevers staan enkel vegetarische maaltijden. Ze eten kruiden, bloemen, jonge scheuten van waterplanten, grassen en wortels. Dit is het zomerse menu. In de winter, maar ook aanvullend op het zomerse menu, eten ze verder delen van bomen en struiken. Ze hebben wel een voorkeur voor wilgen, populieren en ratelpopulieren.
Wat voor vettig spul zit er op deze boomstam?
Op de foto die ik kreeg van Jamie Janssen zie je een stuk stam en daarop volgens hem een soort vet. Dat klopt wel een klein beetje. Wat er op deze vermoedelijke berkenstam te zien is, zijn de resten van de sapstroom. Dit is altijd wat vettig. We noemen dit het bloeden van een boom. Na de winterperiode, dus in het voorjaar, komen de sapstromen van bomen langzaam op gang. Eigenlijk hebben deze sapstromen dezelfde functie als bloed bij mensen: de sapstromen zorgen ervoor dat alle delen van de boom die voeding en water krijgen. Recent gekapte bomen, die net uit hun winterslaap waren komen, waren al begonnen hun sapstromen actief te maken. Dan stoppen de sapstromen niet meteen. Resten hiervan vind je dan ook op zo’n stam.
Wie helpt mij uit mijn droom, rat of geen rat?
Patrick Blondeau zag een bruin grijs dier met een wat stompe snuit van de pinda’s snoepen die hij in zijn tuin had opgehangen. Hij wil graag weten welk dier dit is geweest. Zo te zien is het een bruine rat, maar ik denk wel een jong dier, omdat de staart volgens Patrick zo’n zes centimeter lang is. Verder kan ik zien dat de voorpoten zeer licht van kleur zijn. Dit is een typisch kenmerk van bruine ratten. Daarnaast heeft deze grijsbruine rat een vrij korte snuit en is het dier zo te zien stevig gebouwd. Bruine ratten leven het liefst in een vochtige, niet te warme omgeving. Ze voelen zich snel thuis in de buurt van mensen. In het algemeen zijn bruine ratten in de nacht actief. Maar als er veel vijanden zijn, kun je ze ook overdag tegenkomen. In dit geval denk ik dat het een jonge, ondergeschikte bruine rat is, die in zijn zoektocht naar voedsel door dominante ratten in de nacht belemmerd wordt. Zo’n rat wordt dan overdag actief.
Vink eet koolmees
Hanneke zag twee vogels tegen haar ruit vliegen en even later een vink op een dode koolmees pikken. Tja, dat kan. Wij mensen noemen dit verschrikkelijk, maar dat is het toch niet. Vermoedelijk kregen de koolmees en de vink ruzie om voedsel of een nestgelegenheid en zaten ze elkaar achterna. Beide vogels letten dan niet zo goed meer op en daardoor vliegen ze dan tegen het raam. Voor de koolmees betekende dit einde vlucht, maar voor de vink was dit de kans om zeer eiwitrijk voedsel te gaan eten: de hersenen. Vaak zie je als die gegeten zijn zo’n vogel de rest laat liggen.
Roffelende specht
In bovenstaand filmpje van Joop Smit zie je een grote bonte specht, die aan het roffelen is. Dit doen spechten het liefst hoog in een boom, zodat het geluid lekker ver reikt. Ze roffelen dan om de zoveel tijd op een kale of dode tak. Dit geroffel is niet bedoeld om een nestholte te maken of voedsel te zoeken, maar om een territorium te verdedigen. Daarnaast is er liefde in het spel. Door te roffelen laten spechten weten dat ze in zijn voor een relatie. Overigens roffelen zowel mannetjes als vrouwtjes.
Hoe lang kan een kikker onder water blijven?
Loes Westgeest zag een bruine kikker onder water. Ze vraagt zich af hoe lang kikkers onder water kunnen blijven? Daarnaast is ze benieuwd of kikkers in de winter ook onder water blijven. Ik begin met een reactie op de laatste vraag. Kikkers en padden houden hun winterslaap niet onder water, maar kruipen ergens in de grond. Het liefst op vochtige plekken, maar niet te nat. Dan een reactie op de eerste vraag. Kikkers hebben longen en ademen in de buitenlucht met hun longen. Onder water halen de kikkers op een andere manier zuurstof binnen. Dit doen ze via een vernuftig systeem in hun huid. De ademhaling vindt dan door de huid plaats. Daarnaast drinken kikkers niet. Het benodigde water dringt via hun huid naar binnen. Daarom moet je kikkers nooit bij de huid pakken, want dan kun je dit systeem kapot maken.
Rode bollen tussen de houtsnippers
Jeroen van der Meulen vroeg zich op 8 maart af wat de rode bollen zouden kunnen zijn, die hij aantrof tussen de houtsnippers onder een perenboom. Eerlijk gezegd kon ik hier geen antwoord op geven. Daarom vroeg ik aan luisteraars of zij het misschien weten. Ik kreeg daarop best veel reacties.
Mevrouw De Vries uit Gemert vond ze lijken op bijna uitkomende rabarber. "Je ziet dan eerst die glanzende bollen, waarna zich het blad ontvouwt." Intussen zijn de raadselachtige bollen doorgegroeid en heeft Jeroen van der Meulen doorgegeven dat het inderdaad rabarber is. "Een dit had ik kunnen weten, want die is daar vorig jaar geplant.
Natuurtip
Komende week wordt het zonnig lenteweer, met een temperatuur van zo'n 20 graden. Als het kan, ga dan veel wandelen. Maar houd je aan de coronaregels. De weersverwachting voor het Paasweekend is minder, dan zou het een stuk kouder worden. Maar om die dagen toch leuk door te komen, heb ik op een website
32 tips gevonden. Waaronder:
• Organiseer een paaseierenproeverij. Wie proeft met een blinddoek om welke smaak het ei heeft?
• Doe een eierensurvival. Zet een parcours uit door de woonkamer of tuin en leg zo snel mogelijk met een ei op een lepel dit parcours af.
• Tover papa, mama, je grote broer of zus om in een paashaas. Knutsel oren en een konijnenstaart en tadaa!
• Speel het sterkste ei bij het paasontbijt. Tik met de spitse kant van een gekookt ei tegen het ei van degene naast je. Doe dit ook met het 'kontje' van het ei. Het ei dat het meest ongeschonden uit de strijd komt, heeft gewonnen en krijgt de titel 'sterkste ei'.
Lees het hele bericht van Omroep Brabant »
